وقتی صحبت از بناهای توریستی جهان مطرح میشود، اسم برج ایفل یکی از اولین عناوینی است که به ذهن هر فردی خطور میکند. در دل این برج مرتفع، رازها و داستانهای مختلفی نهفته است. در ادامه به بررسی تاریخچه برج ایفل، برج ایفل کجاست، حقایق جالب برج ایفل، بهترین زمان بازدید وجاهای دیدنی اطراف آن خواهیم پرداخت.
برج ایفل در شهر پاریس، در منطقهای به نام چمپ دو مارس (Champ de Mars) واقع شده است که در کنار رودخانه سِن قرار دارد. این برج مشهور در منطقه هفتم پاریس و در نزدیکی جاذبههای دیگری مانند موزه رودن و موزه اورسی قرار گرفته است. درست در مقابل برج ایفل و در آنسوی رودخانه سِن، پارک بزرگی به نام ژاردن دو تروکادرو (Jardins du Trocadéro) قرار دارد که علاوه بر فضای سبز وسیع، منظرهای خیرهکننده از برج ایفل را به نمایش میگذارد.
برج ایفل فرانسه یکی از پربازدیدترین جاذبههای گردشگری جهان است و سالانه نزدیک به ۷ میلیون نفر از آن بازدید میکنند. این میزان بازدید نهتنها پاریس را به یکی از مهمترین مقاصد گردشگری جهان تبدیل کرده، بلکه منبع درآمدی قابلتوجه برای اقتصاد فرانسه بهحساب میآید. کشور فرانسه سالانه بیش از ۱۰۰ میلیون یورو از طریق بازدیدکنندگان برج ایفل کسب درآمد میکند که این رقم تنها بخش کوچکی از درآمدی است که فرانسه از طریق برج ایفل به دست میآورد.
برج ایفل یکی از خاصترین سازههای مهندسی جهان است که تاریخی جذاب و پرفرازونشیب دارد. این برج که امروزه نماد پاریس و فرانسه به شمار میرود، در ابتدا با استقبال زیادی مواجه نشد و حتی ساخت آن انتقادات زیادی را به همراه داشت:
برج ایفل بهعنوان سازهای موقتی برای نمایشگاه جهانی پاریس در سال ۱۸۸۹ ساخته شد. هدف از ساخت این برج نمایش توانمندیهای صنعتی و مهندسی فرانسه در اواخر قرن نوزدهم بود. این نمایشگاه به مناسبت صدمین سالگرد انقلاب فرانسه برگزار شد و ایفل بهعنوان نمادی از پیشرفتهای علمی و فنی دوران صنعتی انتخاب شد.
کار ساخت برج ایفل در تاریخ ۲۸ ژانویه ۱۸۸۷ آغاز شد و در ۱۵ مارس ۱۸۸۹ به پایان رسید. ساخت این سازه عظیم تنها ۲ سال، ۲ ماه و ۵ روز طول کشید که برای سازهای با این مقیاس یک موفقیت چشمگیر محسوب میشود. برج ایفل در ۳۱ مارس ۱۸۸۹ رسماً افتتاح و به روی عموم مردم باز شد.
فرایند مهندسی و طراحی برج ایفل بر عهده گوستاو ایفل (Gustave Eiffel) بود که به واسطه طراحی و ساخت این برج، شهرتی جهانی پیدا کرد. گرچه ایفل بیشتر بهعنوان سازنده برج ایفل شناخته میشود، اما او به کمک تیمی از مهندسان و معماران ماهر توانست این پروژه عظیم را به نتیجه برساند. یکی از نکات جالب درباره برج ایفل این است که بسیاری از هنرمندان و نویسندگان آن دوران با ساخت این برج مخالف بودند و آن را زشت و ناپسند میدانستند.
اگرچه قرار بود برج ایفل پس از ۲۰ سال تخریب شود، اما به دلیل استفادههای علمی و فنی، از جمله نصب آنتنهای مخابراتی، این سازه باقی ماند. با گذر زمان، برج ایفل نهتنها بهعنوان یکی از جاذبههای گردشگری برجسته شناخته شد، بلکه به نمادی جاودانه از پاریس و یکی از شناختهشدهترین آثار معماری جهان تبدیل شد.
برج ایفل تنها یک سازه ساده نیست و در دل خود حقایق مختلفی را جایداده است. برخی از حقایق مربوط به این برج عبارتند از:
زمانی که طراحی برج ایفل برای نمایشگاه جهانی ۱۸۸۹ پیشنهاد شد، با مخالفتهای زیادی از سوی هنرمندان و معماران مشهور مواجه شد. آنها معتقد بودند که برج بهعنوان یک دودکش کارخانه بزرگ منظره شهر پاریس را تخریب خواهد کرد. اما این مخالفتها تأثیری نداشت و برج ایفل همچنان بهعنوان نمادی از پاریس و معماری مدرن ساخته شد.
گوستاو ایفل، مهندس سازنده برج، طبقه بالای برج را برای خود نگه داشت و آنجا یک آپارتمان شخصی داشت. او در این آپارتمان میهمانان مشهوری مثل توماس ادیسون را میزبانی میکرد. امروزه این فضا به یک نمایشگاه تبدیل شده که شامل مجسمههای مومی ایفل و ادیسون است و بازدیدکنندگان میتوانند از طریق آسانسور برج ایفل به آن دسترسی داشته باشند.
اگرچه برج ایفل به نام گوستاو ایفل نامگذاری شده، طراحی اصلی آن توسط دو مهندس به نامهای موریس کوکلن و امیل نوگویی انجام شد که در شرکت ایفل کار میکردند. آنها همچنین از یک معمار فرانسوی به نام استفان سُووِستر برای طراحی ظاهری برج کمک گرفتند.
برنامه اولیه برای برج این بود که پس از ۲۰ سال از ساخت آن تخریب شود. اما گوستاو ایفل به طور هوشمندانهای یک آنتن رادیویی و فرستنده تلگراف بیسیم در برج نصب کرد که باعث شد برج حفظ شود و به یکی از مهمترین نمادهای پاریس تبدیل شود.
در آگوست ۱۹۴۴، زمانی که نیروهای نازی در حال ازدستدادن کنترل پاریس بودند، هیتلر دستور تخریب برج ایفل و سایر نقاط مهم شهر را صادر کرد. خوشبختانه این دستور اجرا نشد و برج ایفل از جنگ بدون هیچ آسیبی جان سالم به در برد.
گوستاو ایفل پیش از ساخت برج ایفل، در ساختار داخلی مجسمه آزادی در آمریکا نیز نقش داشته است. او به همراه مهندسان خود، با ارائه یک طرح آهنی پیشرفته، به طراح اصلی مجسمه، فردریک آگوست بارتولدی کمک کرد.
در سالهای گذشته، برج ایفل محل فعالیت چندین کسبوکار بوده است. روزنامه فرانسوی لو فیگارو، دفتر خود را برای مدتی در طبقه دوم برج داشت و در طبقه اول نیز یک پستخانه و یک تئاتر چوبی وجود داشت.
گوستاو ایفل علاقه زیادی به علم داشت و در طبقه سوم برج یک آزمایشگاه هواشناسی داشت. او در آنجا مطالعاتی در زمینه فیزیک و آیرودینامیک انجام میداد و حتی یک تونل باد در پای برج ساخت.
ساختار عظیم برج ایفل بهقدری انعطافپذیر است که در هنگام طوفان به سمت باد حرکت میکند. همچنین گرمای خورشید باعث انبساط فلزات برج میشود و آن را چند سانتیمتر بلندتر میکند.
بر روی برج ایفل اسامی ۷۲ دانشمند و مهندس فرانسوی حک شده که در قرن نوزدهم مشغول فعالیت بودهاند. این اسامی در اوایل قرن بیستم از نظرها پنهان شدند، اما پس از یک پروژه بازسازی، دوباره قابلمشاهده شدند.