ترس از پرواز یا ایروفوبیا چیست؟ روش های کنترل و درمان ترس از پرواز کدام‌اند؟

ترس از پرواز به عوامل مختلفی بستگی دارد، آیا شما هم از آن دسته از آدم‌هایی هستید که دچار ایروفوبیا (aero-neurosis) یا ترس از پرواز شده‌اید؟ بیشتر افرادی که با این ترس همراه هستند، استرس زیادی را تحمل می‌کنند؛ به‌طوری‌که همیشه از پرواز با هواپیما اجتناب می‌کنند و حتی دچار حملات عصبی می‌شوند. در این مقاله به شما راهکارهای کنترل ترس از پرواز و درمان آن را آموزش می‌دهیم تا لذت سفری آرام بر فراز آسمان را لمس کنید.

 

 

ترس از پرواز چیست؟ 

 

همه ما عاشق کسب تجربه از طریق سفرکردن با هواپیما هستیم، اما اگر با مشکل ترس از پرواز روبه‌رو شویم ممکن است داشتن لحظات شیرین سفر را بر کام خود تلخ کنیم. شاید جالب باشد اگر بدانید اولین‌بار ریشه ترس از پرواز کجا بوده است. پس از اختراع هواپیما توسط برادران رایت در سال ۱۹۰۳ و پیشرفت‌های بعدی در صنعت هوانوردی، پرواز به یک واقعیت تبدیل شد.

در طول جنگ جهانی دوم؛ یعنی دهه‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۶۰ استفاده گسترده از هواپیماها برای اهداف نظامی باعث افزایش تجربه‌های منفی و ترس‌های مربوط به پرواز شد. در این دوره شاهد نخستین مطالعات علمی و روان‌شناختی درباره ترس از پرواز بودیم. تکنیک‌های اولیه درمانی برای کمک به افرادی که از پرواز می‌ترسیدند در این دهه توسعه یافت.

در نهایت و در دوره معاصر با افزایش پروازهای تجاری و گسترش سفرهای هوایی، ترس از پرواز به یک مسئله شایع تبدیل شد. در این دوره، مطالعات بیشتری درباره این ترس انجام شد و تکنیک‌های درمانی متنوع‌تری توسعه یافتند.

 

دلایل ایجاد ترس از پرواز

 

ما در زندگی با ترس‌های مختلفی روبه‌رو می‌شویم؛ اما هر کدام دلایل مخصوص به خود را دارند. داشتن تجربه تلخ و یا اتفاق ناگوار از حادثه سقوط هواپیما یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد ترس از پرواز محسوب می‌شود. فرق نمیکند با بهترین هواپیما با تور فرانسه در حال سفر به این کشور هستید یا با هواپیمایی رده پایین تر برای خرید به ترکیه سفر می‌کنید؛ محرک‌های محیطی مانند شرایط بد آب‌وهوایی، داشتن بیماری‌های زمینه‌ای فرد، محیط زندگی از جمله عوامل ایجاد ترس در پرواز هستند. برخی نیز به علت داشتن ترس از فضاهای بسته همچون کابین هواپیما با ترس از هواپیما روبه‌رو هستند.

ترس از ارتفاع یا آکروفوبیا (acrophobia) یکی از فوبیاهای مشابه برای ترس از پرواز است.

 

 

علائم ترس از پرواز با هواپیما 

 

 بنا بر تحقیقات انجام شده از سوی محققان تا ۴۰ درصد از مردم دنیا با ترس از پرواز هواپیما روبه‌رو هستند. ازاین‌رو بهتر است با علائم ترس در پرواز آشنا باشید تا بدانیم ترس از پرواز را چگونه درمان کنیم. پایین‌تر تعدادی از دلایل ایروفوبیا را مرور می‌کنیم: 

• احساس خفگی
• حالت تهوع
• سرگیجه
• تپش قلب
• درد در قفسه سینه
• تب و لرز
• لرزش دست و پا
• تعریق زیاد
• داغی و قرمزی بدن

 

 

فوبیا های مرتبط به ترس از پرواز

 

برخی فوبیا هستند که می توانند روی ترس از پرواز تاثیر گذار باشند:

 

 

کلاستروفوبیا (Claustrophobia)

 

 کلاسترو فوبیا به ترس شدید از مکان های بسته گفته می شود.

در هواپیما ها به دلیل فضای کم صندلی ها و همچنین کابین های کوچک هواپیما به افراد مبتلا به کلاستروفوبیا احساس خفگی دست داده و دچار استرس و اضطراب می شوند.

 

ترس از ارتفاع (Acrophobia)

 

 ترس از ارتفاع یک نوع اختلال اضطرابی است که روی سلامت روان افراد تاثیر گذاشته و باعث ترس شدید آنها از ارتفاع می شود.

به دلیل اینکه در سفر های هوایی، هواپیماها ارتفاع زیادی از سطح زمین دارند افراد دچار استرس ناشی از این موضوع می شوند.

 

ترس از سقوط (Basophobia)

 

ترس از سقوط، ترس از دست دادن ناگهانی تعادل و افتادن و آسیب دیدن است.

افرادی که به این ترس دچار هستند، در سفرهای هوایی همواره نگران سقوط هواپیما هستند.

 

ترس از عدم کنترل (Fear of Loss of Control)

 

 این ترس یک اختلال روانی است که در آن افراد هنگامی که احساس کنند کنترلی بر اوضاع اطراف و یا همچنین براعمال خود ندارند ایجاد می شود.

 چون افراد بر کنترل هواپیما نقشی ندارند دچار این اضطراب می شوند و با ترس از پرواز همراه خواهد بود.

 

ترس از فضاهای شلوغ (Agoraphobia)

 

 این ترس  یک وضعیت روانی است که افراد مبتلا به آن به دلیل ترس از ناتوانی در فرار از مکان های شلوغ به آن دچار می شوند که باعث می شود حتی افراد به طور کلی تمایلی به بیرون آمدن از خانه خود نیز نداشته باشند.

افراد که ترس از مکان های شلوغ دارند، در فرودگاه ها و هواپیما های پر از مسافر دچار استرس می شوند.

 

ترس از مرگ (Thanatophobia)

 

ترس از مرگ یک اختلال اضطرابی است که در واقع ترس از ناشناخته های طبیعی است.

این ترس باعث می شود که افراد در هواپیما همواره ترس از سقوط که باعث مرگ می شود داشته باشند.

 

کنترل ترس از پرواز

 

روش‌های مختلفی برای کنترل ترس از پرواز وجود دارد. ترس از پرواز بر زندگی اجتماعی و کاری افراد تأثیرگذار است و اگر این اختلال درمان نشود باعث کاهش سطح اعتمادبه‌نفس در افراد می‌شود. به این منظور از برخی روش‌هایی که در زیر به شما معرفی می‌شود می‌توانید برای کنترل ترس از پرواز استفاده کنید.

• گوش‌دادن به موسیقی
• کاهش مصرف کافئین قبل و در طول پرواز
• صحبت با مهماندار
• شناسایی دلایل خود برای ترس از پرواز با هواپیما

 

برای غلبه بر ترس از پرواز چه کنیم؟ 

 

ترس در پرواز نوعی اختلال اضطرابی به شمار می‌رود که مانند سایر مشکلات روان‌شناختی بر آن غلبه کرد. استفاده از راه‌های زیر به شما برای غلبه بر ترس از پرواز کمک می‌کند.

 

 

دوری از افکار منفی

 

در هنگام نشستن بر روی صندلی هواپیما ذهن خود را از افکار منفی دور کرده و به داشتن پایان سفری خوش‌فکر کنید. در این شرایط بهتر است بر روی افکار خود مسلط بوده و حواستان را بر منظره بیرون از هواپیما و یا صحبت با دیگران پرت نمایید.

 

تنفس عمیق 

 

یکی از راه‌های به‌دست‌آوردن آرامش در طول پرواز این است که تا چند ثانیه به طورمداوم نفس عمیق بکشید. از طریق دم و بازدم اکسیژن بیشتری به مغز شما می‌رسد و به کنترل ترس ازپرواز کمک می‌کند.

 

پرت کردن حواس 

 

از لحظه ورودتان به هواپیما با همراهانتان صحبت کنید و یا در طول پرواز با گوش‌دادن به یک موسیقی آرام‌بخش برای غلبه بر ترس از پرواز خود کمک کنید. بهتر است این کارها را با صدایی آرام انجام دهید تا باعث آزار دیگران نشوید.

 

مدیتیشن 

 

قبل از پرواز سعی کنید از سایر اتفاقات زندگی به‌دور باشید و با داشتن ذهنی آزاد و فکرکردن به موضوعات شادی‌آور ذهن مثبت خود را تقویت کنید. در صورت امکان سایر همراهتان را از این موضوع باخبر کنید.

 

انتخاب صندلی پرواز مناسب 

 

در دفعات اولیه پرواز با هواپیما و به‌خصوص در سفرهای طولانی سعی کنید جای مناسبی برای نشستن بر روی صندلی هواپیما در نظر بگیرید. نشستن کنار پنجره ممکن است بر تأثیر منفی و ایجاد حس اضطراب مؤثر باشد.

 

پرهیز از کافئین

 

قبل و یا شروع پرواز از مصرف هرگونه چای، قهوه و سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار خودداری کنید و به‌جای آن آب بنوشید. همچنین می‌توانید از خوراکی‌های مفیدی مانند میوه و سبزیجات، شکلات تلخ و... بهره‌مند شوید.

 

ترس از پرواز را چگونه درمان کنیم؟ 

 

همان‌طور که گفته شد پدیده ترس از پرواز یا پرواز هراسی ناشی از نوعی اختلال اضطرابی محسوب می‌شود و اگر به دنبال راهکار برای ترس از پرواز نباشید ممکن است پایدار بماند. در این مقاله سعی داریم تعدادی از این روش‌های درمان را مورد بررسی قرار دهیم.

 

 

صحبت با متخصص

 

از راه‌های درمان ترس از پرواز، صحبت با یک متخصص و یا روان‌شناس خواهد بود تا به شما کمک کند این ترس را از بین ببرید؛ بنابراین با پرسش از اطرافیان و یا تجربه دیگران از یک فرد آگاه برای حل این موضوع اقدام نمایید.

 

درمان دارویی ترس از پرواز

 

 داروهای ضد اضطراب

 

 داروهای ضد اضطراب برای کاهش استرس در کوتاه مدت تجویز می شوند که می توانند در مواجهه با ترس کمک کننده باشند مثل آلپرازولام ، دیازپام، لورازپام،کلونازپام.

 

داروهای بتابلاکر

 

این نوع دارو ها برای از بین بردن علائم فیزیکی ترس مثل تپش قبل استفاده می شوند که یکی از این دارو ها می توان به پروپرانولول اشاره کرد که می تواند علائم فیزیکی اضطراب را کاهش دهد و معمولا باید یک ساعت قبل از پرواز مصرف شوند.

 

داروهای خواب‌آور

 

این دارو ها برای بهبود بی خوابی ناشی از اضطراب در حین پرواز می توانند تجویز شوند مثل زوپیکلون و ترزاودون

 

 مکمل‌های طبیعی و آرام‌بخش

 

گروهی از افراد که تمایل به مصرف داروهایی با عوارض کمتر دارند می توانند از ملاتونین که برای تنظیم خواب در پرواز های طولانی استفاده می شود و یا همچنین از گیاهان دارویی مثل بابونه استفاده کنند.

داروهای معرفی شده در بالا به طور کلی بیان شدند که باید برای مصرف آنها حتما به پزشک مراجعه نموده و از او مشورت بگیرید.

 

آموزش و کسب اطلاعات

 

اگر فوبیای شما تشدید پیدا کرد و معرفی انواع راه درمان ترس از پرواز به شما کمک نکرد پیشنهاد می‌کنیم قبل از شروع سفر اطلاعاتی درباره نحوه عملکرد هواپیما، صدا و ضربه کسب نمایید.

 

تکنیک های تنفسی

 

یکی از راه برای مقابله با ترس و کاهش استرس استفاده از تکنیک های تنفسی است که می توان از آنها استفاده کرد. برای بهره گیری از این تکنیک ها می توان از تجربیات دیگران استفاده کرد.

 

استفاده از تجربه های افراد

 

 من مریم، ۳۲ساله هستم. وقتی برای اولین‌بار تصمیم گرفتم با ترس از پروازم مقابله کنم، احساس می‌کردم غیرممکن است. هر بار که به پرواز فکر می‌کردم، قلبم تندتر می‌زد و دچار وحشت می‌شدم. اما وقتی تکنیک‌های تنفسی را یاد گرفتم، همه چیز تغییر کرد. قبل از پرواز، چند دقیقه چشمانم را بستم و شروع به نفس‌کشیدن عمیق کردم؛ 
 یک دم طولانی از بینی، نگه‌داشتن هوا برای چند ثانیه، و سپس بازدم آرام از دهان. این کار کمک کرد تا آرامش پیدا کنم. در طول پرواز هم هر زمان که احساس اضطراب می‌کردم، روی تنفسم تمرکز می‌کردم و همین باعث می‌شد از تصورهای ترسناکی که در ذهنم می‌چرخیدند، فاصله بگیرم.

 وقتی برای اولین‌بار تصمیم گرفتم با ترس از پرواز کنار بیایم، فکر می‌کردم غیرممکن است. قلبم تند می‌زد و اضطراب رهایم نمی‌کرد. اما وقتی تکنیک‌های تنفسی را یاد گرفتم، اوضاع عوض شد. قبل از پرواز، چند دقیقه با چشمان بسته عمیق نفس کشیدم؛ دم از بینی، مکث، و بازدم از دهان. همین کافی بود تا آرام شوم. در طول پرواز هم،  هر وقت اضطراب سراغم می‌آمد، به تنفسم توجه می‌کردم و ذهنم آرام می‌شد. حالا دیگر پرواز مثل قبل برایم ترسناک نیست. من، آراد، بالاخره بر ترسم غلبه کردم.

 

اپلیکیشن که به ترس از پرواز کمک می کنند 

 

اپلیکیشن Headspace

 

یکی از بهترین و محبوب ترین اپلیکیشن ها برای کاهش اضطراب Headspace است که به داشتن خوابی آروم و ذهنی متمرکز کمک می کند تا بتوانید به ترس خود غلبه کنید.

 

اپلیکیشن Calm

 

این اپلیکیشن با پخش صداهای ترکیبی از صداهای طبیعت و موسیقی و داستان ها به شما کمک می کند که تمرکز بیشتری داشته باشید و بتوانید با این برنامه استرس خود را کاهش دهید.

 

اپلیکیشن Simple Habit

 

این اپلیکیشن برای افرادی که در طول روز مشغله کاری زیادی دارند طراحی شده تا بتوانند با این اپلیکیشن که مدیتیشن‌های کوتاه و کاربردی را ارائه می‌دهند روزی ۵ تا ۱۰ دقیقه به آرامش و آمادگی ذهنی برسند.

 

سخن پایانی 

 

باتوجه‌به تحقیقات انجام شده هیچ راه قطعی برای کنترل و درمان ترس از پرواز وجود ندارد. پس اگر سؤال شما این است که برای ترس از پرواز چه کنیم به‌طورکلی مراجعه به روان‌درمانگر، ورزش‌کردن و انجام تمرینات منظم مانند یوگا، انجام تمرین‌های تمدد اعصاب و یا داشتن خواب کافی در طول پرواز از راه‌های درمان ترس از پرواز است.

احساس ترس، قرارگرفتن در موقعیت‌های خطرناک و نیز تصورکردن در مکان‌های مرتفع مانند پله‌ها، پل، پارکینگ‌های چندطبقه، ترن هوایی و... ممکن است تأثیر مستقیمی بر میزان نوع ترس شما داشته باشد.

 

سؤالات متداول 

 

• چه افرادی در رده سنی مختلف دچار ترس از پرواز می‌شوند؟

همه افراد حتی کودکان ممکن است دچار این نوع ترس باشند.

• آیا استفاده از قرص برای ترس ازپرواز می‌تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد؟

مصرف داروهایی که برای درمان دارویی ترس از پرواز معرفی می‌شوند تنها برای تسکین موقت اضطراب و کاهش ضربان قلب و فشارخون هستند.